Hepimizin de bildiği gibi insan sağlığı açısından Eczaneler olmazsa olmazımızıdır. En ufak rahatsızlığımızda kapısını çaldığımız yer eczanelerdir. Hiçbir şey almasak bile sağlığımızla ilgili bilgi alışverişinde bulunur, onların fikirlerini alırız. Ancak her meslek dalında olduğu gibi Eczanelerle ilgili birçok problem vardır. Eczacılık mesleğinin en önemli problemi ise “Muvazaalı Eczacılık” tır…
ECZACI KİMDİR?
Muvazaalı Eczane olayına girmeden önce Eczacı, Eczane ve Eczacı kalfası nedir, kimdir ona bakmak gerekir. Aslında konu çok ciddi olup hem SGK’yı hem de TEB’i (Türkiye Eczacılar Birliğini) doğrudan ilgilendiriyor.
Eczacı; beş yıllık eczacılık fakültesini bitirmiş ya da kanuna göre yabancı okullardaki eğitimin yeterliliğini ispat ve tescil ettirmiş, eczacılık faaliyetlerini yürütmeye yetkili sağlık meslek mensubudur.
Çok zor ve dikkat gerektiren bu mesleğin mensubu eczacılar işlevlerini titizlikle yerine getirirken hiçbir tıbbi eğitimi olmayan bazı uyanıklar (özellikle bitki satıcıları) halkın resmen sağlığı ile oynamaktadırlar. Tabi burada insanlarımızın da tıp varken bu madrabazlara prim vermesi ayrı bir hatadır. Bu yolla bazı açıkgözler insanlarımızı kandırarak çuval çuval bitki satmakta çuval çuval para kazanmaktadırlar. Bakalım bunlara kim dur diyecek…?
KALFA KİMDİR?
Eczane ise; bir Eczacının sahip ve mesul müdürlüğünde, eczacılık kanununa göre açılmış, sağlık hizmeti sunan bir sağlık kuruluşudur. Dikkat ederseniz yasalar serbest eczane açmayı Eczacının diplomasına endekslemiş… Her önüne gelen Eczane açamasın diye…!
Eczacı kalfası ise eczacı gözetiminde; müşterileri karşılayan, reçetelerdeki ilaçları hazırlayan, faturaları düzenleyen, iş kayıtlarını tutan, ilaç satış işlemi yapan ve Eczanenin temizliğinden sorumlu olan kişidir.
Eczaneler; Türk Eczacılar Birliği (TEB) tarafından açılan ve 1.5 ay süren kursu bitiren Eczacı kalfalarını işe almaktadırlar. Eczacı kalfaları eğitim döneminde; ilk yardım, matematik, muhasebe, halk sağlığı, halkla ilişkiler, kozmetik, doğal ürünler, bilgisayar, ilaçlarla ilgili mevzuat ve pratik ilaç dersleri alan kalfa adaylarının eğitim süreleri tartışmaya açıktır.
MUVAZAALI ECZANE NEDİR?
Şimdi gelelim esas meseleye; muvazaalı eczacılık…
Bir başkasının eczacılık diplomasını kiralayarak faaliyet gösteren kişilerin açtığı eczaneler “Muvazaalı Eczane” olarak kabul edilir. Bu uygulama hem devleti hem de insanları enayi ve aptal yerine koyan bir uygulamadır. Ancak ülkemizde sıkça başvurulan tespiti çok zor olan bir olaydır. Türkiye’de 25 bin civarında Eczane aktif olarak çalışmaktadır. Bu sayı içerisinde oldukça önemli sayıda tespit edilemeyen “Muvazaalı” eczane vardır.
Örnek vermek gerekirse; geçtiğimiz yıl Sağlık Bakanlığı Urfa’nın Siverek ilçesinde 31 eczaneden 17’sinin kiralanmış Eczacı diploması ile çalıştıklarını tespit ederek ruhsatlarını iptal etmiştir. Bu rakamlar sadece Urfa Siverek ilçesine aittir. Bunun Türkiye’nin tamamı adına tespitler yaparsanız çıkacak rakamları siz düşünün…
Eczacılar ve Eczaneler hakkında 18.12.1953 yılında çıkan 6197 sayılı yasa, 31.12.2012 tarihinde birçok maddesinde değişiklik yapılarak günün koşullarına adapte edilerek çağdaş bir hale getirilmiştir. Bütün bu gelişmelere rağmen muvazaalı eczane uygulamasının önüne tam olarak geçilememiştir. Yasada yapılan değişiklikler ilacın üretiminden, hastaya sunulana kadar geçen zamanda Eczacılar tek yetkili sayılmışlardır. Yasada yapılan değişikliklerle bir eczanenin ancak bir eczacının sahip ve mesul müdürlüğünde açılabileceğini hüküm altına almıştır.
3 BİN 500 KİŞİ İÇİN BİR ECZANE
Yine bu yasa değişikliğinin en önemli unsurlarından biri de; eczacılığın yeniden tanımlanmasıdır. Bu yasa ile eczacılık ilk defa bir sağlık hizmeti olarak tanımlandı. Yasada belediyelerden alınan işletme ruhsatı kaldırıldığı gibi her 3 bin 500 kişi için bir eczane açılması hükmüne bağlandı. (Örnek; 35 bin nüfuslu bir yerleşim merkezinde en fazla 10 Eczane olabilecek.)
SGK Başmüfettişlerinden Fevzi Çakmak’ın 2013 yılında yazdığı “Muvazaalı Eczacılık” ile ilgili tanımlamasını aynen aktarıyorum;
6197 sayılı yasanın 6’ncı maddesine eklenen fıkra ile bir genel hukuk kuralı olan “muvazaa” özel olarak, eczane işletmesine dönük olarak tanımlanmış ve yaptırıma bağlanmıştır.
6308 sayılı değişiklik yasası ile eklenen hüküm “Muvazaalı olarak eczane açıldığının tespiti halinde ruhsatname iptal edilir ve Eczacı 5 yıl süre ile Eczane açamaz. Muvazaanın eczacılar arasında yapılmış olması halinde eczane açma yasağı hepsi hakkında uygulanır” şeklindedir.
AFYON’UMUZDA MUVAZAALI ECZANE VAR MI?
Muvazaa genel bir hukuk kuralıdır. Tarafların 3’ncü kişilere aldatmak amacıyla, gizli anlaşma yoluyla gerçek iradelerine uymayan işlem yapmalarını ifade etmektedir. Gerçek irade ile iradenin açıklanması arasında uyumsuzluk vardır. Muvazaaya miras hukukunda, icra iflas hukukunda, ticaret hukukunda sık rastlanır.
Eczacılıkta muvazaa denildiğinde; eczacı diplomasının kullanılarak başka kişilerce serbest eczane açılması ve işletmesi anlaşılmaktadır. Bu şekilde eczane işleten birine kuşkusuz “eczacı” demek mümkün olmadığı için yaygın ve “ironik” deyişle “eczacı” denildiğini bilmeyen yoktur.
Muvazaa eczacılık mesleğini zafiyete uğratan önemli bir konudur. Muvazaanın 6197 sayılı yasada yer bulması bir yerde “malumun ilanıdır”…!
Bu durumda muvazaa ilişkisinin tespitinde eczane işlemleri geçersiz sayılır. Ancak yasa değişikliği ile gelen ön önemli farklılık; muvazaalı Eczane açtığı tespit edilen eczacının 5 yıl süre ile Eczane açamamasının yasalaşmasıdır.
Şimdi buradan SGK İl Müdürlüğü ve Afyon 33’ncü Eczacılar Odası Başkanına soruyorum; Afyon’umuzda muvazaalı eczane var mı…?
Soruma hem SGK İl Müdürlüğü hem de Afyon Eczacılar Odası Başkanlığı ne cevap verecek bilmiyorum; ancak bir şey var; Siz yok diyorsanız ben var diyorum. Hem de “bal gibi” var…!
YORUMLAR